[ZAŁUSKI Andrzej Stanisław] Constitutiones & Decreta Synodi Diœcesanæ Plocensis sub ... D. Andrea Stanislao Kostka in Załuskie Załuski ... Episcopo Plocensi Pultoviæ Anno Domini MDCCXXXIII... Warszawa 1735.

Autor: [ZAŁUSKI Andrzej Stanisław]

Tytuł: Constitutiones & Decreta Synodi Diœcesanæ Plocensis sub ... D. Andrea Stanislao Kostka in Załuskie Załuski ... Episcopo Plocensi Pultoviæ Anno Domini MDCCXXXIII. Die 4. Augusti Celebratæ.

• Miejsce wydania: Warszawa
• Rok wydania: 1735
• Wydawnictwo: Typis Collegii Regii Societatis Jesu/ Drukarnia Jezuitów 
• Liczba stron: [20], 264, [16]
• Ilustracje, mapy: ---
• Wymiar: 20 cm
• Oprawa: półskórek z złoceniami na grzbiecie, nieaktualne pieczątki
• Stan: niewielkie otarcia oprawy, pomyłki w paginacji (zamiast 258-264, mylnie oznaczono 358-364).
• ISBN: ---

Opis:

Estr. XV-XVIII 30, 149. Estr. XV-XVIII, 14, 838.

Wariant B. W "Appendix ad Synodum" część dokumentów w jęz. pol.

Wydanie konstytucji synodalnych synodu w Pułtusku 4 sierpnia 1733 r. za episkopatu Andrzeja Stanisława Kostki Załuskiego (1695-1758), biskupa, kanclerza wielkiego koronnego, wielkiego mecenasa kultury i nauki, bibliofila, współzałożyciela Biblioteki Załuskich. Oprócz przepisów i zaleceń dotyczących sprawowania kultu w zbiorze znalazły się też postanowienia dotyczące m.in. herezji, Żydów i organizacji kleru diecezji.

"Ostatnim w I Rzeczypospolitej przed rozbiorami był synod z 1733 r. – Biskup Andrzej Stanisław Kostka Załuski zwołał ten synod dla wzmocnienia dyscypliny duchowieństwa, podniesienia życia duchowego wiernych, walki z zabobonami. W swych postanowieniach był bardzo oryginalny. W części dotyczącej przepowiadania zapisano, że Ewangelia powinna docierać do tych, którzy nie przychodzą do kościoła, że powinna być odczytywana w domach, a jej przepowiadanie powinno być zróżnicowane: inne dla dzieci, inne dla dorosłych. To bardzo nowatorskie stwierdzenia, jak na tamte czasy".

 "Postanowienia synodu bp. Andrzeja Stanisława Kostki Załuskiego z 1733 r. Zostały one wydane drukiem w 1735 r. w Warszawie. Zawierają konstytucje, dekrety i załączniki zatwierdzone przez biskupa na synodzie. Jest również bulla papieża Klemensa XI, zatwierdzająca wszystkie uchwały. Wszystko jest spisane po łacinie, ale są pewne wyjątki. Tam gdzie ustawodawca uważał, że adresat nie posługuje się łaciną, tekst zapisano w języku polskim. „Błogosławieństwo Pasterskie zasyłamy Wam, poślubione Bogu przez trzy vota solenne, Dziewice Chrystusowe. Co za godność, powaga y dostojeństwo Stanu waszego iest? Łatwo wnosić możecie, żeście Oblubienice tego, którego gdy kochacie, niezmazane iesteście, ktorego gdy do łożnicy przydziecie, czystą y nieskażoną Panieństwa koronę utrzymacie. (…) Przeto Naymilsze Moje, tak wasze kieruycie myśli y serca, abyście całe y zupełnie w iednym kochanku swoim były zatopione y zanurzone” – napisano w rozdziale „O Pannach Zakonnych y Klasztorach Panieńskich”.

(ks. dr Tadeusz Kozłowski, https://kosciol.wiara.pl/doc/1329377.Razem-po-wiare-odnowe-i-swietosc)

"Statuty synodalne ujęto w 47 rozdziałów i pomieszczono na 202 stronach drukowanej książki pt. „Constitutiones et Decreta Synodi Dioecesanae Plocensis sub 111. Exc. Rev. mo D. no D. Andrea Stanislao Kostka in Załuskie Załuski... Pultoviae anno Domini 1733 die 4 Augusti celebratae”, Varsaviae 1735, ss. 20 nlb. +264 +16 nlb.

Pokaźny ten tom statutów oraz zwią­ zany z nim zbiór dodatków odznacza się rozległym zakresem regulowanych spraw duszpasterskich i może być porównany z „Reformationes Generales”, wydanych dla diecezji krakow­ skiej przez Marcina Szyszkowskiego w roku 1621.

Wartość statutów synodu diecezji płockiej z roku 1733 w pełni doceniali następni biskupi płoccy. Już w najbliższych latach biskup Sebastian Dembowski podejmuje energiczne kroki w celu wprowadzenia w życie uchwał synodalnych, czego nie mógł dokonać sam St. A. Załuski zarówno z powodu wojen, które trapiły kraj, jak i z powodu przeniesienia się na biskupstwo łuckie. Wspomniany zatem następca na stolicy płockiej zaraz po objęciu swych rządów w diecezji wydał spe­ cjalny list do duchowieństwa, w którym nakazał sumienne zachowanie wszystkich statutów synodu diecezjalnego z ro­ ku 1733. Wnet bowiem zrozumiał, że liczne braki i nadużycia, zaniedbania i wykroczenia w życiu duchowieństwa i wiernych mogą być skutecznie zwalczane i naprawiane przez przypomi­ nanie i zachowywanie ustaw synodalnych.

Jednak może największy wpływ wywarł synod płocki z ro­ku 1733 na ustawodawstwo diecezjalne podczas biskupstwa Michała Jerzego Poniatowskiego. Za czasów tego biskupa za­ częły się ukazywać bardzo liczne i często obszerne zarządzenia, edykty i instrukcje, które dziesiątki razy odwoływały się do tychże statutów synodalnych, znajdując w nich wiele pobudek i wytycznych do dalszego rozwijania i precyzowania ustawo­ dawstwa diecezjalnego, a zwłaszcza doskonalenia działalności duszpasterskie." (Walenty Józef Sumarcz, Andrzej Stanisław Załuski biskup płocki jako ustawodawca, Prawo Kanoniczne : kwartalnik prawno-historyczny 9/3-4, 1966).

Rzadkie!